Tokarz to osoba zajmująca się obróbką elementów – głównie metalowych – na maszynach skrawających. Zawód ten jest zaliczany do grupy operatorów maszyn skrawających. Aby go wykonywać, należy spełnić pewne wymagania. Jak to wygląda w praktyce?
Ile zarabia tokarz w Polsce?
Wysokość zarobków tokarzy w Polsce jest podyktowana wieloma przesłankami. Liczą się zatem m.in. posiadane doświadczenie zawodowe i staż pracy, region zatrudnienia, finansowa polityka prowadzona przez pracodawcę itp. Średnie wynagrodzenie na tym stanowisku wynosi ok. 2900 zł brutto. Najgorzej zarabiający tokarze zarabiają poniżej 2300 zł brutto. Najlepsi specjaliści natomiast mogą liczyć na uposażenie rzędu co najmniej 3600 zł brutto. Warto przy tej sposobności wspomnieć, iż na usługi świadczone przez dobrych fachowców jest spory popyt zagranicą, gdzie można zarobić znacznie więcej niż w Polsce.
Czym zajmuje się tokarz?
Obróbka metali wiąże się z wykonywaniem wielu czynności. Ich zakres jest uzależniony od dwóch czynników, a mianowicie od rodzaju obrabianego przedmiotu oraz od typu tokarki. Do najbardziej popularnych maszyn zaliczają się m.in.:
- automaty i półautomaty tokarskie,
- tokarki uniwersalne przeznaczone do ogólnego przeznaczenia,
- tokarki sterowane numerycznie,
- tokarki rewolwerowe,
- tokarki karuzelowe,
- zataczarki.
Zakres obowiązków tokarza jest dość szeroki. Składają się na niego takie czynności jak m.in.:
- toczenie różnych powierzchni – walcowych, stożkowych i czołowych,
- toczenie gwintów,
- obróbka drobnych elementów,
- przecinanie i roztaczanie otworów,
- wykonywanie pomiarów warsztatowych,
- dokumentowanie realizowanego zadania,
- ustawianie maszyn oraz sprawowanie nadzoru nad ich pracą,
- przeprowadzanie konserwacji maszyn,
- organizacja stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP oraz z zakresu ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
- uczestnictwo w bieżących naprawach i remontach maszyn oraz urządzeń produkcyjnych,
- dobieranie i stosowanie optymalnych parametrów skrawania,
- mocowanie przedmiotów poddawanych obróbce,
- dobieranie odpowiednich narzędzi i ich mocowanie,
- sprawowanie kontroli nad jakością realizowanych prac.
Jak zostać tokarzem?
W celu zdobycia niezbędnego w omawianej profesji wykształcenia należy ukończyć:
- szkołę zawodową w zawodzie operatora obrabiarek skrawających o specjalności tokarz,
- specjalny kurs zawodowy.
Spośród powyższych opcji zdecydowanie lepsze jest pierwsze rozwiązanie, ponieważ zapewnia znacznie lepsze przygotowanie, co później przekłada się na kwestie związane z poszukiwaniem zatrudnienia. Kursy są stosunkowo krótkie, w związku z czym nie są w stanie zastąpić tradycyjnej ścieżki edukacyjnej. W szkole zawodowej osoby kształcące się na tokarzy zdobywają wiedzę oraz umiejętności z zakresu takich dziedzin jak m.in.:
- budowa maszyn,
- technologie znajdujące zastosowanie przy obróbce,
- właściwości poszczególnych urządzeń i narzędzi,
- sporządzanie rysunków technicznych,
- zasady BHP.
Nauka w szkole zawodowej trwa 3 lata. Uwieńczona jest egzaminem, którego zdanie jest równoznaczne z uzyskaniem stosownych uprawnień – czyli tytułu tokarza oraz dyplomu.
Tokarze znajdują zatrudnienie w zakładach produkcyjnych, gdzie wytwarzane są gotowe wyroby wytoczone bądź półfabrykaty, które poddaje się dalszej obróbce. Praca ta jest zaliczana do średnio ciężkich, zaś z jej wykonywaniem wiąże się szereg zagrożeń takich jak m.in.:
- pochwycenie pracownika przez obracające się elementy maszyn, co skutkuje uszkodzeniami ciała czy nawet śmiercią,
- zaprószenie oczu metalowymi wiórami, czego konsekwencją mogą być poważne problemy ze wzrokiem,
- porażenie prądem elektrycznym,
- poślizgnięcia,
- hałas,
- poparzenia,
- uderzenia.
Ryzyko wypadków przy pracy jest zatem spore, aczkolwiek jeśli do nich dochodzi, to w głównej mierze wynikają one z nieprzestrzegania przepisów BHP. Z tego też względu niemałą wagę przykłada się do pewnych kwestii, np. do:
- stosowania środków ochrony indywidualnej w postaci odpowiedniej odzieży oraz okularów ochronnych,
- stosowania odpowiednich osłon na maszynach przy jednoczesnym zakazie ich demontażu,
- przestrzegania norm dotyczących dźwigania i podnoszenia ciężarów,
- wykorzystywania w pracy tylko tych maszyn, które odpowiadają wymaganym normom,
- odpowiedniej organizacji stanowiska pracy.
Wypada jeszcze wspomnieć o predyspozycjach niezbędnych do pracy w zawodzie tokarza. W tym kontekście najczęściej mówi się o:
- zdolnościach technicznych,
- dokładności,
- bardzo dobrej koordynacji ruchowo-wzrokowej,
- dobrej kondycji fizycznej,
- odpowiedzialności,
- spostrzegawczości,
- precyzji,
- wyobraźni przestrzennej.
Przeciwwskazaniami do wykonywania profesji tokarza są m.in.:
- wady i dysfunkcje wzroku nie dające się skorygować szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
- odbiorczy trwały podwyższony próg słyszenia,
- znaczne dysfunkcje kończyn dolnych i górnych.
W omawianym zawodzie jest dopuszczalne zatrudnienie osób z lekką niepełnosprawnością, ale jedynie pod warunkiem, że zostaną im stworzone odpowiednie warunki.
